Hypnobirthing Tramvayı'yla Meryem Suresi'ne Uçarken ;)

SSVD'ye hazırlık yolunda okuduğum HYPNOBIRTHING kitabı ilk bölümünde, doğuma dair algıların ne kadar önemli olduğundan ve bu algıların çeşitli toplumlarda değişmekle birlikte genellikle acı kavramı üzerinden ifade edildiğini anlatıyordu. Doğum ne kadar acı ile anılırsa o kadar acılaşıyor. Doğumda acı çekecek olmak negatif bir yaşam kesiti olarak kadından kadına aktarılıyor; toplumsal kolektif hafızamıza kötü bir hatıra şeklinde yerleşiyor.

Oysaki doğum elbette zorluğu ile birlikte kadını müthiş değiştiren, dönüştüren, güçlendiren; nihayeti itibarı ile cennetten müjde getiren, sadece cennette tam olarak yaşanacağına inandığım mutluluk duygusunu hissettiren güzel bir süreç...

Bizim toplumumuzun doğumda en yüksek frekansta kullandığı kavram: "sancı"

Hayat bir frekanslar bütünüyken, herşey titreşerek birbiri ile etkileşirken; içinde acı kelimesi, dolayısıyla titreşimi olan sancı kavramı doğumlarımızı nasıl etkiliyor acaba?

Elbette kötü bir şekilde etkiliyor. Doğumlarımızı sancılı, acılı, hemen başlayıp bitmesi, kurtulmamız gereken bir eylem olarak telakki ediyoruz. Doğumun ilk evrelerini geçirdiğimiz yere "sancı odası" deniyor! Buradan sonra kalem yazmasa yeridir değil mi?

Yine de enseyi karartmayalım, yazalım, bir kıyaslama yapalım: Mesela Fransız'ca ve İngilizce'de doğum "labour, labor" diye anılıyor, çalışmak, emek vermek, alın teri ile yapmak diye çevirebiliriz, doğuma da ne kadar yakışır manalar.


Travay kelimesi de doğumun açılma evresini anlatan bir kavram. Doğum gruplarında kimi kadınların "ay o ne, tramvay gibi" deyip, çok da hoşlanmadıklarını hatırlıyorum. Ama kafiyeli bir doğum manisi çıkmaz değil bu benzeşmeden. ;)


Bizi doğumda "ben acılar kadınıyım" moduna getiren sancı kavramı İngilizce'de "wave" kelimesi ile karşılanmış. Bu kavramı sevdiğimi söylemeliyim, daha güzel nasıl ifade edilebilir ki, dalga işte; geliyor gidiyor, kimi zaman daha şiddetli, kimi zaman daha hafif.


Ben kelimeyi, sözü önemseyen; kelamın gücüne inanan biriyim. Kelimelerin kökenlerine gitmeyi, kökeninde yansıyan manayı bulmayı, yani etimolojiyi severim.

İngilizce wave, dalga kavramı bana acaba hayat kitabımız doğum konusunda neler diyor diye düşündürdü. Hz.Meryem'in doğumunun anlatıldığını ve mealen sancı kavramının yer aldığını biliyordum ama kelimenin Arapça'sı neydi, kökene yolculuk bizi hangi manalara ulaştıracaktı.

Sureyi, ayeti okudum, şöyle meallendirilmiş:

Ve doğum sancısı (tutunacak bir dal arayan Meryem'i) hurma ağacının gövdesine doğru sürüklerken diyordu ki: "N'olaydım, keşke bundan önce öleydim de unutulup gidenlerden olaydım!" Bunun ardından o (hurma ağacının) alt tarafından ona hitaben bir ses geldi:

"Sakın üzülme! İşte, Rabbin senin (rahminde) olanı şerefli kılmıştır; haydi, hurma dalını kendine doğru çekerek silkele, üstüne taze ve olgun hurmalar dökülsün; sonra da ye, iç, gözün aydın olsun! (Meryem Suresi, 23-26)

Birçok meal ve tefsirde "doğum sancısı gelince/başlayınca" çevirisi hakim. Ayette söylenen kelime "sancı" kavramı ile eşleşen bir kelime mi diye merak ettim, eşimin Arapça bilgisinden faydalandım, kelimenin etimolojisini yaptık.

Beni oldukça memnun eden bir durum çıktı karşıma:

Kelimenin Arapçası "mahâz"

"Mahâz" çalkalanmak, ileri geri hareket etmek, tereyağının yayıkta yayılması (tereyağı eskiden yayıklarda bir ileri bir geri çalkalayarak çıkarılırmış, küçüklüğümden babaannemden hatırlıyorum), denizin ileri geri hareketi (tam da İngilizcedeki wave ile uyumlu) gibi eylemleri temsil ediyor.

30 küsür haftalardaki gebe halimi hatırlıyorum da, kelimenin etimolojisinde acının, sancı kelimesinin bizde yaptığı çağrışımların olmadığını öğrenmek beni pek mutlu etmişti.

"Kitapların en değerlisinde" var olan bu bilinci bilgiye çevirmek tarif edilemez bir mutluluk kaynağı ve ssvd yolunda şevk olmuştu.

Zaten ayetin sonu da bize o coşkuyu taltif edercesine hitap etmiyor muydu?

"Ye, iç, gözün aydın olsun"

Göz aydınlığı doğumlar ve evlatlar dileğiyle...